Rak jelita grubego jest drugim najczęściej występującym nowotworem u kobiet. Jednocześnie to trzeci z kolei nowotwór, po raku płuca i piersi, na który kobiety umierają. Niestety zachorowalność na raka jelita grubego w Polsce systematycznie wzrasta.
Średnia wieku zachorowania na raka jelita grubego to 67 lat, ale coraz częściej chorują też osoby młode, 30 i 40-latkowie. To, co sprzyja powstawaniu raka jelita grubego to przede wszystkim niewłaściwa dieta, która prowadzi do nadwagi i otyłości oraz brak aktywności fizycznej. Błędy dietetyczne to również nadmiar żywności typu „fast food” i mięso przetworzone, w tym zwłaszcza mięso czerwone. Kolejne czynniki ryzyka to alkohol i palenie papierosów. Coraz częściej mówi się o tym, że każda ilość spożytego alkoholu podnosi ryzyko wystąpienia raka jelita grubego. O szkodliwości palenia papierosów wszyscy już wiemy. Naukowcy zwracają też uwagę, iż w przypadku osób, które zachorowały na raka jelita grubego, a u których nie wystąpił żaden z powyższych czynników ryzyka, a jednocześnie wykluczono czynnik genetyczny, który odpowiada za 5-10% wszystkich nowotworów, przyczyna może leżeć w nieprawidłowo funkcjonującym mikrobiomie. Ten obszar wymaga dalszej eksploracji, bo już dziś wiemy, że jelita to nasz drugi mózg. Musimy poznać jakie dokładnie mechanizmy w nim zachodzą, że przyczyniają się do powstania polipów, z których rozwija się rak.
Jak uniknąć raka jelita grubego?
Kluczowa jest profilaktyka, czyli prowadzenie zdrowego stylu życia: zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie alkoholu i papierosów. Warto również porozmawiać z członkami rodziny i zapytać czy ktoś w rodzinie chorował na raka jelita grubego. Jeśli tak, to im bliższy stopień pokrewieństwa, tym większe ryzyko zachorowania. Należy wówczas porozmawiać o tym z lekarzem i sprawdzić możliwości wykonania np. badań genetycznych.
To, co jednak jest kluczowe w zapobieganiu nowotworowi to wykonywanie badań przesiewowych. Rak jelita grubego wcześnie wykryty jest całkowicie wyleczalny. Im wcześniej tym łatwiej. Niestety, w Polsce wykrywamy ten nowotwór w bardzo zaawansowanym stadium, kiedy pojawiają się przerzuty do innych organów, najczęściej do wątroby. To powoduje, że szanse na 5-letnie przeżycie spadają.
Profilaktyka raka jelita grubego
Do 50 roku życia należy wykonywać raz w roku test na krew utajoną w kale, a kiedy ukończymy 50-ty rok życia powinniśmy wykonać kolonoskopię. Badanie to jest wykonywane w ramach badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego i jest bezpłatne. Podczas trwającego do 30 minut zabiegu można, o ile zostaną znalezione, usunąć polipy, które zostaną wysłane do badania histopatologicznego i ocenione pod kątem obecności komórek nowotworowych. W przypadku gdy się pojawią, zostanie uruchomiony cały proces terapeutyczny.
Dlaczego mamy takie niepowodzenia w przypadku raka jelita grubego? Niestety, ale największy problem mamy z wykonaniem badania kolonoskopowego. Na zaproszenia wysyłane do wybranych losowo Polaków w ramach badania przesiewowego odpowiada tylko 17% osób. To stanowczo za mało byśmy mogli skutecznie zmienić statystyki i przede wszystkim ocalić wiele istnień ludzkich. Kobiety powinny mieć mniejszy opór przed badaniem, ponieważ bariera strefy intymnej jest już najczęściej przełamana podczas wizyt u ginekologa. Z tego powodu kobiety łatwiej radzą sobie z tematami tabu. Od kobiet zazwyczaj również zależy to jaki styl życia prowadzimy na co dzień. To często one dbają o nasze jelita. Warto jednak, by wszystkie te elementy, również aktywność fizyczną wykonywać razem i wzajemnie zachęcać się do dbania o własne zdrowie.
