Na proces zmieniania się organizmu wraz z wiekiem wpływa szereg zespołów chorobowych, zaburzających wydolność wielu narządów jednocześnie. Im więcej zdiagnozowanych problemów zdrowotnych, tym bardziej zaburzona zostaje równowaga organizmu.
Zespół kruchości nazywany również zespołem słabości czy wątłości, to nowy zespół chorobowy typowy dla seniorów – czym się charakteryzuje?
No cóż, nie ma jednoznacznej charakterystyki tego zespołu. Prace nad definicją i kryteriami rozpoznania dopiero trwają. Między innymi klinika, którą kieruję, zaangażowana jest obecnie w duży, ogólnoeuropejski projekt współfinansowany przez UE, mający na celu rozwiązanie wątpliwości z tym związanych. Najczęściej do rozpoznawania zespołu kruchości (ang. Fragilty syndrome) wykorzystuje się kryteria Fried i współautorów. Obejmują one 5 kryteriów upośledzenia sprawności fizycznej: niezamierzoną utratę masy ciała, małą aktywność fizyczną, spowolnienie chodu, obniżenie siły mięśniowej oraz ogólne wyczerpanie. Spełnienie 3 z 5 kryteriów pozwala na rozpoznanie tego zespołu.
Jakie są czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia zespołu kruchości?
Uważa się, że etiologia zespołu kruchości jest wieloczynnikowa. Na jego rozwój wpływają niewątpliwie: predyspozycja genetyczna, współistnienie schorzeń przewlekłych, zaburzenia odżywiania i niska aktywność fizyczna, a więc czynniki związane ze stylem życia. Oczywiście czynnikiem najbardziej determinującym ryzyko wystąpienia zespołu kruchości jest przede wszystkim starzenie się organizmu.
Z czym wiąże się rozpoznanie zespołu kruchości? Czy istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań?
Zespół kruchości to stan pośredni między pełną sprawnością fizyczną, a niesprawnością. Jego obecność wiąże się z wieloma czynnikami ryzyka progresji do tymczasowego lub stałego – nie bójmy się użyć tego słowa – inwalidztwa. W szczególności, jeśli weźmiemy pod uwagę ryzyko upadków w tym zespole. Uważa się, że kruchość organizmu zwiększa ryzyko upadku seniora prawie dwukrotnie. A upadki to często poważne złamania kości długich, kręgów lub urazy głowy. Ponadto chorzy z zespołem kruchości mają 2,5 – krotnie większe ryzyko powikłań pooperacyjnych, siedmiokrotnie wyższe ryzyko instytucjonalizacji, a więc uzależnienia od osób trzecich oraz trzykrotnie wyższe ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny.
Jak radzić sobie z objawami choroby? Czy można jej przeciwdziałać?
Nie ma specyficznego leku na zespół kruchości. Najlepszym rozwiązaniem jest wczesne i skuteczne leczenie chorób przewlekłych oraz dbanie o właściwy styl życia, a więc właściwą dietę i stałą aktywność fizyczną.
Na co należy zwrócić uwagę podczas rehabilitacji chorego?
Na to, by rehabilitacja ta była dostosowana do stanu sprawności chorego. Nie wiązała się ze zbyt intensywnym wysiłkiem, który będzie na dłuższą metę zniechęcał chorego do aktywności, narażał go na dodatkowe urazy lub prowokował ujawnianie się objawów chorób towarzyszących. Warto pamiętać, że według wytycznych amerykańskich, zalecana aktywność fizyczna seniora to 30 minut przez 5 dni w tygodniu umiarkowanego treningu aerobowego (np. szybkiego marszu) i minimum 2 treningi w tygodniu dużych grup mięśni szkieletowych.
